استاندارد حسابداري شماره 15
استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایه گذاریها
دامنه كاربرد
1 . اين استاندارد به نحوه حسابداري سرمايه‌گذاريها و الزامات افشاي اطلاعات مربوط مي‌پردازد.
2 . حسابداري سرمايه‌گذاري در كليه واحدهاي تجاري بايد طبق الزامات اين استاندارد انجام شود. اين استاندارد نحوه حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي و وابسته در صورتهاي مالي تلفيقي را تعيين نمي‌كند ليكن درخصوص نحوه حسابداري سرمايه‌گذاريهاي پيشگفته در صورتهاي مالي واحد تجاري اصلي كاربرد دارد مگر در مواردي كه در استانداردهاي حسابداري مربوط به سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي و وابسته نحوه عمل ديگري تجويز شده باشد.
3 . موارد زير در اين استاندارد مورد بحث قرار نمي‌گيرد:
الف. مباني شناخت درآمدهايي كه به‌صورت سود تضمين شده، سود سهام و غيره از سرمايه‌گذاريها عايد مي‌شود (رجوع شود به استاندارد حسابداري شماره 3 با عنوان درآمد عملياتي).
ب . سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي و وابسته در صورتهاي مالي تلفيقي.
ج . سرمايه‌گذاريهاي خاص ازجمله ابزارهاي مالي پيچيده.
د . سرمايه‌گذاريهايي كه توسط طرحهاي مزاياي بازنشستگي و مؤسسات بيمه عمر انجام مي‌شود.
ﻫ . سرمايه‌گذاري در املاك.
4 . نظر به اينكه يكي از ويژگيهاي كليه سرمايه‌گذاريها، ايجاد منافع اقتصادي براي واحد سرمايه‌گذار است، نحوه حسابداري مندرج در اين استاندارد عملكرد سرمايه‌گذاري يك واحد سرمايه‌گذار را به نحو مناسب شناسايي و اندازه‌گيري مي‌كند. لذا، اين استاندارد، در مورد كليه واحدهاي تجاري سرمايه‌گذار، صرف نظر از ماهيت، درصد سرمايه‌گذاري و حجم فعاليت سرمايه‌گذاري آنها، ازجمله شركتهاي تخصصي سرمايه‌گذاري كاربرد دارد. با اين حال، اين امر مانع تدوين رهنمودهاي ويژه براي صنايع و گروههاي واحدهاي تجاري خاص با رعايت اصول كلي مندرج در اين استاندارد نيست.
تعاريف
5 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است:
* سرمايه‌گذاري : نوعي دارايي است كه واحد سرمايه‌گذار براي افزايش منافع اقتصادي از طريق توزيع منافع (به شكل سود سهام، سود تضمين شده و اجاره)، افزايش ارزش يا ساير مزايا (مانند مزاياي ناشي از مناسبات تجاري) نگهداري مي‌كند.
* سرمايه‌گذاري بلندمدت : به طبقه‌اي از سرمايه‌گذاريها گفته مي‌شود كه به قصد استفاده مستمر در فعاليتهاي واحد تجاري نگهداري شود. يك سرمايه‌گذاري هنگامي به عنوان دارايي غيرجاري طبقه‌بندي مي‌شود كه قصد نگهداري آن براي مدت طولاني به وضوح قابل اثبات باشد يا توانايي واگذاري آن توسط سرمايه‌گذار مشمول محدوديتهايي باشد.
* سرمايه‌گذاري جاري : به طبقه‌اي از سرمايه‌گذاريها گفته مي‌شود كه سرمايه‌گذاري بلندمدت نباشد.
* سرمايه‌گذاري سريع‌المعامله در بازار : نوعي سرمايه‌گذاري است كه براي آن بازار فعالي كه آزاد و در دسترس است وجود دارد به‌طوري كه از طريق آن بتوان به ارزش بازار يا شاخصي قابل اتكا كه محاسبه ارزش بازار را امكان‌پذير سازد، دست يافت.
* سود سهمي (يا سهام جايزه) : عبارت است از توزيع سود به شكل سهم بين صاحبان سهام يك واحد تجاري از محل سود تقسيم نشده يا اندوخته‌ها كه با توجه به اصلاحيه قانون تجارت موكول به تصويب مجمع عمومي فوق‌العاده است.
* حق تقدم : به موجب ماده 166 اصلاحيه قانون تجارت، حقي است قابل نقل و انتقال كه در زمان خريد سهام جديد توسط صاحبان سهام واحد تجاري به نسبت سهامي كه مالكند به ايشان تعلق مي‌گيرد.
* سرمايه‌گذاري در املاك : عبارت از سرمايه‌گذاري در زمين يا ساختماني است كه عمليات ساخت و توسعه آن به اتمام رسيده و به جهت ارزش بالقوه‌اي كه ازنظر سرمايه‌گذاري دارد و نه به قصد استفاده توسط واحد تجاري سرمايه‌گذار يا شركتهاي همگروه آن، نگهداري مي‌شود.
* صندوق سرمایه‌گذاری: نهاد مالی است که منابع مالی حاصل از انتشار گواهی سرمایه‌گذاری را در موضوع فعالیت مصوب خود سرمایه‌گذاری می‌کند.
6 . اگرچه ويژگي زيربنايي سرمايه‌گذاري اين است كه با قصد كسب منافع اقتصادي آتي انجام مي‌پذيرد، اما اين ويژگي در مورد كليه داراييها مصداق دارد. اين امر مشكلاتي را در تعريف سرمايه‌گذاري از نظر مقاصد اين استاندارد ايجاد مي‌كند زيرا اين استاندارد قصد ندارد ساير داراييهاي مورد استفاده واحد تجاري از قبيل داراييهاي ثابت مشهود و موجودي مواد و كالا را دربر گيرد. اين مشكل در مواردي كه سرمايه‌گذاري خصوصياتي مشابه با ديگر داراييها دارد، مضاعف مي‌شود. مثلاً در مواردي كه عمليات خريد و فروش سرمايه‌گذاري بخش عمده فعاليت روزمره يك واحد تجاري را تشكيل مي‌دهد، پرتفوي سرمايه‌گذاريها، مشابه موجودي مواد و كالا در ساير واحدهاي تجاري است.
7 . به هر صورت، در تدوين استاندارد حسابداري براي سرمايه‌گذاريها، اين فرض تلويحي وجود دارد كه دارايي طبقه‌بندي شده به‌عنوان سرمايه‌گذاري، مستلزم نحوه حسابداري متفاوتي از ساير داراييهاست. اين امر به‌نوبه خود حاكي از اين است كه در ماهيت سرمايه‌گذاري خصوصيتي وجود دارد كه آن را از ساير داراييها متمايز مي‌سازد. ويژگي متمايزكننده سرمايه‌گذاري به عنوان طبقه‌اي از داراييها، طريقه خاص كسب منافع اقتصادي آن است. اين منافع اقتصادي ممكن است به يكي از اشكال زير يا هر دوي آنها حاصل شود. شكل اول دريافتهاي ناشي از توزيع منافع، از قبيل سود تضمين شده و سود سهام است. در مفهومي گسترده‌تر، اين شكل دربرگيرنده شرايط مساعد تجاري است كه از طريق يك سرمايه‌گذاري تجاري فراهم مي‌آيد. شكل دوم، منفعت سرمايه‌اي است كه منعكس‌كننده افزايش در ارزش مبادلاتي يك سرمايه‌گذاري طي دوره نگهداشت آن توسط واحد تجاري است. اين ويژگي درتعريف سرمايه‌گذاري براي مقاصد اين استاندارد بكار گرفته شده است. اگرچه ارزش ساير داراييها از قبيل ساختمان و ماشين‌آلات نيز ممكن است طي زمان افزايش يابد، ليكن اين اقلام تنها در مواردي طبق اين استاندارد به عنوان سرمايه‌گذاري تلقي مي‌شود كه براي اين هدف و نه به قصد استفاده در عمليات واحد تجاري، نگهداري شده باشد.
8 . ممكن است ادعا شود كه سرمايه‌گذاري نگهداري شده توسط معامله‌گران سهام به عنوان موجودي كه به قصد كسب سود درجريان عادي فعاليتهاي تجاري آنها صورت گرفته است، در تعريف سرمايه‌گذاري طبق اين استاندارد قرار نمي‌گيرد. ليكن اين اعتقاد وجود دارد كه دارايي مورد معامله به شيوه مزبور، همان خصوصيات زيربنايي را داراست كه درصورت نگهداشت توسط يك واحد تجاري ديگر و فروش آن به يك معامله‌گر سهام و يا خريدار نهايي ديگري دارا مي‌بود. بنابراين نحوه حسابداري سرمايه‌گذاريهاي نگهداري شده به‌منظور خريد و فروش توسط معامله‌گران سهام نيز مطابق اين استاندارد است.
9 . تعريف سرمايه گذاري طبق اين استاندارد تعريفي عام است. با اين حال اضافه مي‌شود كه تعريف مزبور، شامل اوراق سهام، اوراق مشاركت با حداقل سود تضمين شده، حق تقدم خريد سهام، كالاها (غير از آنهايي كه به قصد مصرف يا خريد و فروش، در جريان فعاليتهاي عادي واحد تجاري نگهداري شود) و سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري مدت‌دار بانكي مي‌باشد. ضمناً اقلام مزبور كليه موارد را دربر نمي‌گيرد.
| نسخه word | نسخه pdf |
| استاندارد حسابداری 15 | حسابداری سرمایه گذاریها |
دیدگاه خود را بنویسید